Stadia van cultuurshock en hoe ga je ermee om?

Je hebt een geweldige baan gevonden in het buitenland en staat op het punt Nederland te verlaten. Als je besluit te gaan wonen en werken in een vreemd land kun je erop rekenen dat je geconfronteerd zal worden met allerlei gewoonten die je niet kent. Elk land heeft natuurlijk haar eigen normen, waarden en culturele uitingen en soms verschillen deze niet zoveel met de Nederlandse cultuur.

Maar soms zijn de verschillen juist zo groot dat het lijkt alsof je letterlijk een andere wereld bent binnengestapt. Als je met zulke grote cultuurverschillen in aanraking komt kan dit voor vervelende situaties zorgen. Niet alleen in de dagelijkse omgang met bijvoorbeeld je collega’s of buren maar je kunt er ook onzeker door worden omdat je niet weet hoe je je moet gedragen in bepaalde situaties. Hierdoor raak je in de war en soms wil je gewoon liever naar huis. Dit noemen we een cultuurshock.

Welke grote cultuurverschillen kun je tegenkomen?

Tijdsbesef

Als Hollander zijn we gewend aan “tijd is tijd”. Als we om 9.00 uur moet beginnen met werken dan zijn we om 8.45 uur al op kantoor. Dit tijdsbesef is niet in elk land van toepassing. Je moet er in bepaalde landen niet vreemd van opkijken als je collega’s precies om 9.00 uur (of iets later) binnenlopen, eerst nog even rustig een kopje koffie en een praatje met elkaar maken voordat ze met hun werkzaamheden starten.

Hiërarchie

In de meeste Nederlandse bedrijven gaat het er vrij amicaal aan toe tussen alle rangen en functies binnen de organisatie. Er zijn weliswaar duidelijke structuren maar het is niet vreemd als een werknemer de baas gewoon bij zijn of haar voornaam aanspreekt of dat er gezamenlijk geluncht wordt. Als je in een land terecht komt waar een strenge hiërarchie heerst, dan kan je wel eens voor een onplezierige verrassing komen te staan als je bijvoorbeeld gezellig bij de baas aanschuift om je boterham te eten. In sommige landen is er namelijk een groot onderscheid tussen de leiding en personeel. Vaak spreken collega’s elkaar dan aan met “meneer” en “mevrouw” wat voor ons, als nuchtere Hollanders, soms als overdreven ervaren kan worden.

Middagdutje

In Nederland werken we meestal van 9 tot 5. Ga je wonen en werken in een land met een tropisch klimaat dan zal je al gauw merken dat je wat lommeriger bent dan in het koele Nederland. De bevolking in zulke warme landen is dan ook vaak gewend om in de middag even een dutje te doen. Door de hoge temperaturen is het moeilijker om je te concentreren of om lichamelijke arbeid te verrichten. Vaak zijn de werktijden in dit soort landen dan ook anders dan je gewend bent. Zo kan het zijn dat bedrijven bijvoorbeeld al opengaan om 7 uur ‘s ochtends, gesloten zijn van 12 uur tot 4 uur ‘s middags en doortrekken tot een uur of 8 ‘s avonds.

Hoe ga je om met een cultuurshock?

Het is natuurlijk altijd beter om het oplopen van een cultuurshock te minimaliseren of te voorkomen. Dit kun je doen door je onder andere goed voor te bereiden voordat je vertrekt. Zoek vooraf naar informatie over je bestemming en praat met mensen die er al zijn geweest voor hun werk. Probeer om je bepaalde situaties in te beelden en bedenk dan vooraf hoe je hierop zou kunnen reageren. Als je eenmaal in het land van bestemming bent, blijf dan kalm en probeer je aan te passen waar mogelijk. Je hoeft natuurlijk niet alles van je nieuwe collega’s zomaar over te nemen. Besef dat jij met je Nederlandse opleiding en werkhouding een grote aanwinst bent voor het bedrijf waar je terecht komt.

Ze zullen dus vaak juist blij zijn dat je de dingen net even iets ander ziet en aanpakt dan de rest. Als je iets tegenkomt wat je niet begrijpt vraag dan om uitleg. Jouw nieuwe werkgever en collega’s weten dat je uit een ander land komt en zullen echt niet verwachten dat je meteen ingeburgerd bent.